Το Τριώδιο ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου καλύπτει τις τρεις εβδομάδες... που προηγούνται της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ολόκληρη τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή (Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Κυριακή των Βαΐων) και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Συντροφεύει όλο αυτό το φάσμα των εορτών και τελειώνει το Μέγα Σάββατο. Το εκκλησιαστικό βιβλίο το οποίο περιέχει τις ακολουθίες, τους ύμνους και τους κανόνες που ψάλλονται όλο αυτό το διάστημα καλείται Τριώδιον, επειδή πολλοί από τους ύμνους και τους κανόνες περιλαμβάνουν τρεις ωδές και όχι εννέα ή οκτώ.
Ο λαός μας την Α’ Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου λέει χαρακτηριστικά «μπήκε το Τριώδιο». Η παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου είναι γνωστή και ιδιαίτερα συγκλονιστική.
Δυο μορφές, δυο άτομα λες και είχαν ραντεβού να μπουν την ίδια ώρα στο ναό για να προσευχηθούν. Ο ναός του Σολομώντα μεγαλοπρεπής και καλαίσθητος σε σημείο αξιοζήλευτο, δέχτηκε και τους δυο χωρίς ιδιαίτερη προσοχή στον ένα ή τον άλλο. Μέσα στο ναό είναι όλοι ίσοι έχοντας κοινό χαρακτηριστικό την προσκύνηση του Θεού, την αίτηση, την εξομολόγηση. Ο καθένας όμως έχει διαφορετική στάση και η στάση την ώρα της προσευχής είναι σημαντική κατάσταση του ατόμου, εκφράζει τη ζεστή ή χλιαρή επικοινωνία του με το θείο. Οι δυο φιγούρες ξεχώρισαν, διακρίθηκαν και κρίθηκαν γιατί είχαν διαφορετικό τρόπο στάσης και επικοινωνίας, διαφορετική αντίληψη, άλλο «δούναι και λαβείν» με το Θεό. Οι δυο αυτοί άνθρωποι πήραν το μισθό που τους άξιζε. Ο υποκριτής Φαρισαίος «ποιών πάντα τα έργα προς το θεαθήναι τοις ανθρώποις» ενομίζετο δίκαιος, ενάρετος και αρεστός. Αφού έτσι πίστευε πως ξεγέλαγε τον κόσμο όλο, νόμιζε ότι αυτό το τέχνασμα θα έπιανε και στο Θεό. Η υπερηφάνεια και η κομπορρημοσύνη του έκλεισαν για πάντα την πύλη του ουρανού.
Από την άλλη ο Τελώνης, ο οποίος ελογίζετο ως αμαρτωλός και άδικος, κλέφτης και άρπαγας, με το που μπήκε στο ναό δεν είχε πρόθεση να ξεγελάσει το Θεό, αλλά με την ταπείνωση πίστεψε πως ο Θεός θα έσκυβε επάνω του. Να λοιπόν η βλάβη της υπερηφάνειας και το κέρδος της ταπεινοφροσύνης.
Η δεύτερη εβδομάδα είναι η Κυριακή του Ασώτου και ακούγεται άλλη μια γνωστότατη και σημαντική παραβολή. Σ’ αυτή τονίζονται τρία πράγματα: Η τραγική θέση του αμαρτωλού, η μετάνοια και το μέγεθος της ευσπλαχνίας. Το Σάββατο που ακολουθεί λέγεται «Ψυχοσάββατον» και η εκκλησία μας τελεί μνημόσυνο «υπέρ αναπαύσεως πάντων των κεκοιμημένων». Συνεχίζει η Κυριακή των Απόκρεω που σημαίνει (αποχή από το κρέας). Αυτή την Κυριακή δεν ακούγεται καμιά παραβολή αλλά υπενθυμίζεται σ’ όλους μας η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, κατά την οποία θα παρουσιαστεί κριτής δικαιότατος για ν’ αποδώσει «εκάστω κατά τα έργα αυτού».
Ακολουθεί το Σάββατο, όπου η εκκλησία μας επιτελεί μνήμη των θεοφόρων Πατέρων «των εν ασκήσει λαμψάντων». Οπότε η Κυριακή της Τυρινής ή Τυροφάγου κλείνει το πρώτο μέρος των τριών προπαρασκευαστικών εβδομάδων πριν μπούμε στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
